| Հովհանես Թումանյան 
Հովհաննես Թումանյանը ծնվել է 1869 թվականի փետրվարի 19-ին, Լոռվա Դսեղ գյուղում:
1877-79 թթ-ին, Թումանյանը
սովորել է Դսեղի ծխական դպրոցում: 1879-1883 սովորում է Ջալալօղլու (այժմ
Ստեփանավան) նորաբաց երկսեռ դպրոցում: 1883 թ-ից բնակվել է Թիֆլիսում:
1883-87 թթ-ին սովորել է Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցում,
սակայն նյութական ծանր դրության պատճառով 1887թ. ստիպված եղավ թողնել
դպրոցը և սկսեց աշխատել Թիֆլիսի հայ եկեղեցական դատարանում, այնուհետև Հայ
Հրատարակչական միության գրասենյակում (մինչև 1893 թ)։ 1893 թ-ից աշխատակցել
է «Աղբյուր», «Մուրճ», «Հասկեր», «Հորիզոն» պարբերականներին, զբաղվել
գրական և հասարակական գործունեությամբ:
 Թումանյանը ընտանիքի հետ
1899 թ-ին նրա նախաձեռնությամբ
Թիֆլիսում ստեղծվել է <<Վերնատուն>> գրական խմբակը, որի
անդամներն էին Ավետիք Իսահակյանը, Դերենիկ Դեմիրճյանը, Լևոն Շանթը, Ղազարոս
Աղայանը,Պերճ Պռոշյանը, Նիկոլ Աղբալյանը և ուրիշներ: Որոշ ընդմիջումներով
այն գոյատևեց մինչև 1908 թ.:
1912 թ-ին Թումանյանն ընտրվել է նորաստեղծ Հայ գրողների կովկասյան
ընկերության, 1918 թ-ին՝ Հայոց հայրենակցական միությունների միության
(ՀՀՄՄ) նախագահ: Առաջին համաշխարհային պատերազմում (1914-1918 թթ.) հայ
ժողովրդի կրած վնասները հաշվելու և Փարիզի հաշտության խորհրդաժողովին
(1919-20 թթ.) ներկայացնելու նպատակով ՀՀՄՄ-ն 1918 թ-ին ստեղծել է Քննիչ
հանձնաժողով՝ Թումանյանի գլխավորությամբ:
1912-1921 թթ. եղել է Հայ գրողների կովկասյան միության նախագահը։
Հայաստանի խորհրդայնացումից հետո դառնում է Հայաստանի օգնության կոմիտեի
նախագահ (1921-22)։
Թումանյանը կնոջ հետ
1921 թ-ի աշնանը Թումանյանը
մեկնում է Կոստանդնուպոլիս՝
հայ գաղթականների համար օգնություն գտնելու նպատակով: Մի քանի ամիս մնալով
այնտեղ նա վերադառնում է հիվանդացած: 1922 թ-ին տարած վիրահատությունից
հետո Թումանյանի ինքնազգացողությունը լավանում է, սակայն սեպտեմբերին
հիվանդությունը դարձյալ իրեն զգացնել է տալիս: Թումանյանին տեղափոխում են
Մոսկվայի հիվանդանոցներից մեկը, սակայն 1923 թ. մարտի 23-ին, 54 տարեկան
հասակում Հովհաննես Թումանյանը վախճանվում է:
Նկարահանող և մոնտաժող` Արթուր Մանուկյան
Արթուր Մանուկյան
| 
